Bij mijn werk voor de website Spanjestrijders.nl, het speuren naar materiaal over Nederlanders in de Spaanse Burgeroorlog, stuitte ik op een brochure van Cor Dekker. Bij nadere bestudering bleek het om 2 brochures te gaan, een doorlopend verhaal in 2 delen. En een interessant verhaal, boeiend en levendig geschreven. En uniek in Nederland! Er is natuurlijk De Spaanse tragedie van Jef Last, de brieven die hij schreef over zijn belevenissen in Spanje. Die zijn vrouw heeft gebundeld en laten uitgeven omdat ze in geldnood zat. Maar Last was een broodschrijver, iemand die leefde van zijn pen. Dekker was een simpele zeeman met weinig opleiding.

Overigens was Dekker in zekere zin ook een broodschrijver, want hij hoopte met zijn brochures wat te verdienen omdat hij na terugkomst uit Spanje werkloos was.

De brochures van Cor Dekker waren niet alleen uniek omdat ze enig in hun soort zijn in Nederland, maar ook omdat er maar op één plek een exemplaar is dat publiekelijk toegankelijk is, namelijk in het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis. Opnieuw uitgeven was dus een zeer voor de hand liggende optie. Maar alleen de tekst opnieuw drukken en uitgeven, leek wat mager. Lang niet iedereen is tegenwoordig meer bekend met de Spaanse Burgeroorlog. Dus er moest wat context bij, over de Spaanse Burgeroorlog en over de schrijver.

Dat eerste stuk was niet zo lastig, het tweede stuk, een biografie van Cor Dekker, was gecompliceerder. Genealogische gegevens zijn tegenwoordig via internet redelijk simpel op te zoeken. En het gezin waarin hij was geboren en opgegroeid was vrij vlot gereconstrueerd. Daarnaast was Cor in zijn jeugd een kwajongen geweest; hij had dingen gedaan die verboden waren en werd naar een tuchtschool gestuurd. Het archief van deze tuchtschool is bewaard gebleven en daarin vond ik interessante details over Cor en over het gezin Dekker.

Tegenwoordig kan je via internet veel kranten raadplegen. En ook dat leverde leuke informatie op. Zo kwam ik een uitgebreid interview met Cor tegen in de Heldersche Courant, afgenomen vlak nadat teruggekeerd was uit Spanje. Maar ook andere informatie was daar te vinden, over Cor zelf, dat hij ging colporteren met zijn brochures. En over zijn vader bij diens overlijden in 1939. Het interview is in zijn geheel opgenomen in de heruitgave.

Van Cor was bekend dat hij begin 1942 was overleden in het Duitse concentratiekamp Neuengamme. Maar hoe daar terecht was gekomen en waarom was onduidelijk. Ook hier heb ik via de archieven, met name die van NIOD, nog aardig wat weten te reconstrueren.

Daarnaast ben ik ook op zoek gegaan naar nabestaanden en verwanten van Cor. Gezien het grote gezin waar Cor uitkwam, zouden die vast wel te vinden zijn. Dus heb ik alle mensen met de achternaam “Dekker” die ik kon vinden het telefoonboek van Den Helder, de plaats waar Cor was geboren en getogen, een brief gestuurd met de vraag of ze misschien familie waren van Cor. Ik had een lijst met alle broers en zussen, met naam en geboortedatum bijgevoegd. En dat had succes: twee nichten, dochters van zijn jongste broer Joop, melden zich. En dat niet alleen, ze droegen ook materiaal aan: jeugdfoto’s van Cor met zijn broers, van Cor als matroos op de koopvaardij. En ander interessant materiaal: een paspoort van Cor, waarschijnlijk illegaal uitgegeven door de burgemeester van Den Helder bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog.

Alles bij elkaar is het een heel interessant boek geworden, een waardevolle bijdrage aan de geschiedenis van Nederlanders in de Spaanse Burgeroorlog. Het boek is te koop via de website van Uitgeverij Panchaud (http://www.panchaud.nl), maar is ook verkrijgbaar via de boekhandels.

Uit de Spaanse hel ontvlucht! De ervaringen van een zeeman uit Den Helder bij de Internationale Brigade. Bezorgd en voorzien van een biografie en toelichting door Rik Vuurmans. Amsterdam 2020, Uitgeverij Panchaud