GROETEN UIT SPANJE
Een reactie plaatsen19 januari 2022 door spanje3639
Eerder publiceerde hij een biografie van de Belgische vakbondsman en spanjestrijder Piet Israël Akkerman en in 2019 “Las mamas belgas”, het verhaal van de Belgische – en ook enige Nederlandse – verpleegsters in de Spaanse Burgeroorlog. Ook in “ Groeten uit Spanje” speelt de burgeroorlog en zeker de nasleep daarvan een zeer grote rol. Uit “Groeten uit Spanje”:
“Toen ik in 2010 in Madrid aankwam, ging mijn eerste tv-reportage voor VRT over slachtoffers van een franquistisch doodseskader van tachtig jaar eerder. Ik besefte toen pas hoe gevoelig het onderwerp ligt.
Het was op de kop af tien jaar geleden dat de Spaanse journalist Emilio Silva als eerste een taboe doorbrak door in 2000 in het dorpje Priaranza del Bierzo in de provincie León naar de stoffelijke resten van zijn groot- vader te zoeken. Hij vond hem samen met twaalf andere burgers in een massagraf aan de rand van een weg, gefusilleerd door franquisten. Emilio Silva liet ‘de Dertien van Priaranza’ opgraven. Spaanse forensische wetenschappers die ervaring opdeden in Kosovo en Chili, voerden DNA-tests uit waardoor Emilio exact wist wie zijn grootvader was. Zijn stoffelijke resten werden in het plaatselijke kerkhof naast die van Emilio’s grootmoeder gelegd. Het was de eerste keer dat een graf uit de Spaanse Burgeroorlog professioneel, inclusief het uitvoeren van DNA-tests, werd opgegraven. In december 2000 richtte Emilio Silva samen met schrijver Santiago Macias de Vereniging voor de Recuperatie van het Historisch Geheugen op. Verschillende verenigingen slaagden erin om tussen 2000 en 2018 ongeveer 9000 Republikeinen te herbegraven. Maar er is nog veel werk aan de winkel want in 2021 lagen nog meer dan 110.000 slachtoffers in massagraven over heel Spanje verspreid.
( ….)
In Europa zijn er slechts twee landen waar de twee wereldoorlogen van de voorbije eeuw aan voorbij zijn gegaan: Zwitserland en Spanje. Maar Spanje had zijn eigen oorlog: een burgeroorlog. Terwijl na de Tweede Wereldoorlog in de rest van Europa alle moeite van de wereld werd gedaan om samen met de vijanden van gisteren een nieuwe toekomst op te bouwen, volgde in Spanje na een vreselijke burgeroorlog een lange periode waarin de overwinnaars de overwonnenen bleven vernederen en de oorlogstrauma’s onverwerkt bleven nazinderen. Ook al is de rest van Europa nog niet helemaal in het reine met zijn oorlogstrauma’s, in de Spaanse samenleving heerst nog steeds een sterk gevoel van wrok. Enkel door de vervolging van de misdaden gepleegd tijdens de Burgeroorlog en de dictatuur – die volgens het internationaal recht niet kunnen verjaren – en de opgraving van duizenden stoffelijke resten die nog steeds in massagraven liggen, had zoiets kunnen voorkomen worden.
De nakomelingen van die overwinnaars hebben niet de minste intentie getoond om vrede te sluiten met de families van de overwonnenen. Na de dood van Franco bleven ze vasthouden aan hun dominante positie en waren ze niet van plan om bezittingen die ze tijdens de oorlog en de dictatuur onrechtmatig verkregen hadden, ooit nog terug te geven. Het waren de kinderen van de overwinnaars die het met de amnestiewet van 1977 in de toekomst onmogelijk maakten om aansprakelijk gesteld te worden voor misdaden tegen de menselijkheid. De Spaanse grondwet legaliseerde de franquistische mentaliteit. De rechters van de dictatuur metamorfoseerden van de ene dag op de andere van franquisten in democraten. Conservatieve rechters die een dictatoriaal regime gewend waren, ontfermden zich over de opeenvolgende aanstellingen van nieuwe rechters waardoor tot vandaag de geest van de oude dictator nog steeds in het Spaanse rechtssysteem zit en het niet zo nauw wordt genomen met een van de fundamenten van de democratie: de scheiding van de machten.
( ….)
Zo kon het gebeuren dat opposanten van het franquisme die tijdens de dictatuur gefolterd waren, in het Spanje van de late 20ste en vroege 21ste eeuw hun folteraar op straat herkenden. In het geval van de geduchte sadist Antonio González Pacheco, alias Billy El Niño (Billy the Kid), ging het om een wegens ‘geleverde politieverdiensten’ gedecoreerde en bovenge middeld betaalde gepensioneerde.”
In talloze andere passages toont Tuytens aan hoe zwaar de erfenis van het franquisme op Spanje blijft drukken. Zo besteedt hij veel aandacht aan de opkomst van het extreem-rechtse “Vox” . Hij noemt het zonder omhaal een fascistische partij waar hij zich grote zorgen over maakt.
Tuytens verdienste is dat hij tien jaar ontwikkelingen op een heldere manier schetst en van rijke details, anekdotes en ook persoonlijke ervaringen voorziet. Aanbevolen!
Yvonne Scholten
Spanje 36 - 39 