Een in Nederland nagenoeg onbekend verhaal is het verhaal van de organisatie France Navigation. Er is slechts één boek, Franstalig, wat vollledig gewijd is aan deze organisatie: Les Brigades de la Mer, van Dominique Grisoni et Gilles Hertzog, Grasset, 1979.

Tijdens de Spaanse Burgeroorlog werd in opdracht van Juan Negrin 2500 miljoen Francs overgemaakt naar de Franse communistische partij. Met dit geld werd op 15 April 1937 de maritieme organisatie France Navigation opgericht. Met schepen vervoerden deze organisatie wapens, voedsel en andere zaken naar Spanje. Dit was in feite clandestien door dat Frankrijk het Non-interventie pact onderschreef waarin dit verboden was verklaard. Deze transporten vonden zowel plaats vanuit Noordwest-Europa als het Middellandse Zee gebied. Over een van de transporten die vanuit Rotterdam vertrok is meer terug te lezen in het verhaal van De ondergang van de Andra.

De leiders van France Navigation waren Giulio Cerreti (pseudoniem “Allard”), een Italiaanse emigrant en lid van de Franse communistische partij, die verantwoordelijk was voor de financiën, en Georges Gosnat een communistisch vakbondsman.

Giulio Cerreti

Georges Gosnat

In deze organisatie hadden ook een aantal Nederlanders een belangrijke rol zoals de joodse broers Daniel Wolf en Marcel Mozes Wolf die in Europa een zakenimperium hadden en betrokken waren bij wapentransporten.  Verder Armand Kratly, een zakenpartner van Daniel Wolf die werkte voor het bedrijf SODECO. Maar ook Jacobus Smith (“Jasja”) schoonzoon van Daniel Wolf, Felix Raphael Pierot en van rederij Ruys Elias van Castricum en Adrianus Heesterman die vanuit Marseille opereerden.

Aan het begin van de Tweede wereldoorlog in september 1939. breekt een uiterst tumultueuze fase in de geschiedenis van France Navigation aan, doordat de Franse overheid zich tegen de organisatie keert, en deze min of meer ondergronds gaat (dit alles tegen de achtergrond van het Molotov-Ribbentrop-pact). Zowel Pierot, van Castricum en Heesterman worden eind 1939 gearresteerd en komen tijdelijk vast te zitten. Pierot en zijn familie vluchten hierna naar Amerika. Daniel Wolf verblijft op dat moment in New York. De vrouw en kinderen van Daniel Wolf die dan in Nederland verblijven slagen er niet in om weg te vluchten en komen uiteindelijk in Bergen Belsen terecht maar overleven desondanks de oorlog. Zowel Pierot en Wolf overleden op relatief jonge leeftijd in New York.

Over de motieven van deze Nederlanders zijn de meningen verdeeld maar desondanks hebben zij een belangrijke bijdrage geleverd aan France Navigation.

Daniel Wolf

Felix Pierot

Een van de zeelieden van France Navigation was Ahmed Ghalila van îles de Kerkennah (Tunesië). Van zijn dochter ontvingen wij enkele unieke foto’s van France Navigation. Ahmed was toentertijd een vakbondsman in Marseille en trouwde later met een vrouw die met haar familie in februari 1939 Spanje was ontvlucht (La Retirada).

Met dank aan Alice Méné Ghalila voor het beschikbaar stellen van de volgende foto’s.

Bemanning Grand Quevilly omgeving Oran 1938.

Excursie Grand Quevilly Tunis 22 maart 1938

France Navigation Algiers 1938

Ahmed Ghalila

Printversie