Een verslag van Wouter van Dijk van Hereditas Nexus

Gisteren (21 mei 2015) vond in Amsterdam de jaarlijkse herdenking van de Nederlandse vrijwilligers in de Spaanse Burgeroorlog plaats. Tijdens de oorlog hebben zo’n 700-800 Nederlanders meegevochten aan de zijde van de Republiek. Velen sneuvelden in Spanje, en zij die terugkeerden gingen een moeilijke tijd tegemoet in Nederland, zowel tijdens de Tweede Wereldoorlog als in de door de Koude Oorlog gedomineerde jaren daarna. De Stichting Spanje 1936 – 1939 organiseert jaarlijks deze herdenking en dit jaar had zij ook de organisatie van een aansluitend symposium op zich genomen. Het thema van deze middag vol lezingen was: ‘Vrijheid daar strijd je voor!’

Na de ingetogen kranslegging bij het monument startte journalist en onderzoeker Yvonne Scholten het symposium met een uitleg over haar nieuwe project ‘digitaal platform spanjestrijders’ dat tot doel heeft in databasevorm een zo volledig mogelijk overzicht te geven van alle Nederlandse vrijwilligers aan Republikeinse zijde, compleet met persoonsgegevens, functie in Spanje en andere bijzondere wetenswaardigheden die bekend zijn over deze personen. Het project is opgestart in samenwerking met het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis.

Hierna volgde cultureel antropoloog Henk Driessen, die vertelde over zijn persoonlijke ervaringen in twee plattelandsgemeenschappen tijdens veldwerk in de jaren zeventig van de vorige eeuw. Hij vertelde hoezeer de scheidslijnen uit de tijd van de oorlog nog steeds de bevolking verdeelden in de periode dat hij in Spanje verbleef. Hoewel ook zijn sympathie als vanzelf bij de overwonnenen lag, benadrukte hij in zijn betoog dat ook wat betreft de Spaanse Burgeroorlog niet alleen maar zwart of wit en goed of fout bestaat, maar dat er een scala aan grijstinten bestaat waarmee men altijd rekening moet houden. Dit voorkomt de ontmenselijking van de tegenstander die tijdens de burgeroorlog in de beeldvorming aan beide kanten is ontstaan.

Universitair docent Spaanse taal en cultuur Gijs Mulder sloot de rij met een interessante bijdrage over de rol van het zogenaamde ‘pact van het vergeten’ in de huidige Spaanse samenleving en de discussie over het eerherstel van de slachtoffers van het franquistisch bewind. Hij merkte op dat er in de Spaanse samenleving niet de gedachte leeft dat er iets uit de tijd van de burgeroorlog rechtgezet moet worden. Dit geldt met name voor de nazaten van de dictatoriale bestuurders, die er geenszins bij gebaat zijn dat het verleden van de oorlog en de dictatuur erna weer opgerakeld worden.

De dag werd afgesloten met een paneldiscussie waarbij de sprekers uitgebreid ingingen op vragen vanuit het geïnteresseerde publiek. De organisatie kan terugkijken op een geslaagde dag.

==

Gedurende de herdenkingsbijeenkomst in de ochtend werden er door Yvonne Scholten en Jaap-Jan Flinterman, een van de schrijvers van het boek “De oorlog begon in Spanje”, twee toespraken gehouden. Daarnaast werden er gedichten voorgedragen door leerlingen van het Bredero Lyceum. Tot slot werden er kransen en bloemen gelegd bij het Spanje monument.

Tekst Yvonne Scholten voor herdenkingsbijeenkomst Spaanse Burgeroorlog 

Tekst Jaap-Jan Flinterman voor herdenkingsbijeenkomst Spaanse Burgeroorlog 

Gedichten

Aanvullend wenst de Stichting zijn waardering uit te spreken over het voorzitterschap van het symposium door Tim Scheffe (die ook een groot deel van het symposium georganiseerd had), de bijdragen van de verschillende sprekers op deze dag en de bijdrage van Peter van Hameren van het Bredero Lyceum die deze gebeurtenis zo goed heeft gefaciliteerd.

Printversie