TENTOONSTELLING (14 juni t/m 7 juli, Stadsdeelhuis Amsterdam-Noord, Buikslotermeerplein 2000)

De tentoonstelling is vrij toegankelijk tijdens kantooruren.

De tentoonstelling bestaat uit een aantal fotocollages over de Spaanse Burgeroorlog en zijn nasleep. Dit betreft de periode 1936 – 1975, de Spaanse Burgeroorlog tot en met het einde van de dictatuur van generaal Franco. Daarnaast zijn er een aantal fotocollages met het verhaal van de Nederlandse Spanjestrijders gedurende de Spaanse Burgeroorlog, hun rol in de Tweede Wereldoorlog en daarna. Verder zullen er ook unieke foto’s over de Spaanse Burgeroorlog worden getoond van de bekende Nederlandse fotograaf Carel Blazer.

Een woord van dank

Aan de voorbereiding van de tentoonstelling hebben velen mensen en organisaties op verschillende wijze een bijdrage geleverd en wij willen met name onze dank uitspreken aan de volgende mensen en organisaties:

Gijs Mulder Radboud Universiteit, Sebastiaan Faber Oberlin College Ohio, Kees Rodenburg IISG, Huub Sanders IISG, Ron Blom, Dick de Winter, Hans Dankaart, Caspar Conijn, Dik de Boef, Ray Hoff, Almudena Cros Amigos Brigadas Internacionales, David Bonastre, Bernd Kolter, Magali Rieu Archives départementales des Pyrénées-Orientales, Sven Tuytens, Zuza Ziolkowska/Hercberg, Miquel Serrano Museu Memorial de l’Exili, Mario Kloostra, Severiano Montero Barrado El Centro de Documentación/Archivo de Albacete, Gerrit Giere, Rimmelt en Elsien de Jong, Archivo Histórico del PCE, Roelie Spanjaard, Guus Gongrijp, Maria Torres, Cristina Ruis, Marshall Mateer IBMT, Bob Reinalda Radboud Universiteit, Krijn Triep, Frits van Suchtelen Verzetsmuseum, Frans Rein Jurrema en Barbara Brons en Willeke Buter en Coby van Berkum Stadsdeel Amsterdam-Noord, Dominga Blazer, Maria Austria Instituut, Octavi Centelles, Jorge Marco University of Bath, Salvemos Carabanchel, La Comuna Presxs, Kämpfer und Freunde der Spanische Republik 1939-1939, Internationaal Instituut Sociale Geschiedenis, Tamiment Library, Joaquín Gasca, Boris Klatser Xenon.

.

PROGRAMMA SYMPOSIUM (Stadsdeelhuis Amsterdam-Noord, Buikslotermeerplein 2000)

Voor symposium graag aanmelden wegens beperkt aantal plaatsen.

Zaterdag 2 juli

• Gevaren onderkennen en handelen: Ervaringen van de Internationale Transportarbeiders Federatie, Bob Reinalda
• Reis naar de Spaanse Burgeroorlog, Cor Faber
• Duo Contraviento
• Aspecten van de organisatie Wollweber, Hans Dankaart
• Hulpverlening aan Spanje, Johannes Buter
• Muziek
• Introductie Spaanse Aarde, André Stufkens
• Documentaire Spaanse Aarde van Joris Ivens
• Duo Contraviento

Zondag 3 juli

• Via Nederland naar Spanje – en dan? Duitse antifascistische strijders en hun lot. Een verkenning, Ulla Langkau Alex
• Verschillende verhalen: een vergelijking tussen Nederlandse en Engelse Spanjestrijders, Tim Scheffe
• Ernst Schwarz
• Documentaire Het bezoek van Cherry Duyns
• Sporen van de dictatuur in Spaanse steden: van San Magín naar Sevilla, Carlos van Tongeren
• Coro Acanto
• Introductie Ni peones, Ni patrones, Hanneke Willemse
• Documentaire Ni peones, Ni patrones, Hanneke Willemse
• Eric Vaarzon Morel & Thomas Beijer

Verder zal boekwinkel Fort van Sjakoo aanwezig zijn met een boekenstand over de Spaanse Burgeroorlog.

SPREKERS

Bob Reinalda is politicoloog en publiceerde over de geschiedenis van de vakbeweging in het algemeen en die van de hoofdarbeiders (handels- en kantoorbedienden) in het bijzonder. Zijn vakspecialisme is internationale organisaties (zowel intergouvernementele als non-gouvernementele). Bob Reinalda is redacteur van het BWSA (Biografisch Woordenboek van Socialisme en arbeidersbeweging in Nederland, www.socialhistory.org/bwsa) en van IO BIO, The Biographical Dictionary of Secretaries-General of International Organizations, www.ru.nl/fm/iobio). Hij publiceerde onder meer Voor de bevrijding van de arbeid (1975, met Ger Harmsen), Bedienden georganiseerd (1981), De Dienstenbonden (1985), The International Transportworkers Federation 1914-1945: The Edo Fimmen Era (1997), Routledge History of International Organizations (2009) en Routledge Handbook of International Organization (2013).

Cor Faber schreef aan de hand van een dagboek van zijn grootvader een boek over diens reis op het schip de Andra, een schip dat in 1937 in het geheim wapens en munitie transporteerde naar de Spaanse Republiek. Op het moment houdt hij zich bezig met het in kaart brengen van de internationale betrokkenheid bij de Spaanse Burgeroorlog met als focus de wapenhandel destijds. Publicatie: Reis naar de Spaanse Burgeroorlog (2015).

Hans Dankaart is opgeleid als historicus. Hij is werkzaam in het Amsterdamse voortgezet onderwijs en heeft onderzoek gedaan naar o.m. Nederlanders in de Spaanse burgeroorlog en naar de organisatie-Wollweber. Publicaties: De organisatie-Wollweber in Nederland en België 1933-1939 (1978), De oorlog begon in Spanje: Nederlanders in de Spaanse Burgeroorlog, 1939-1939 (1986, 2016, met Jaap-Jan Flinterman, Rick Vuurmans, Frans de Groot).

Johannes Buter is recent afgestudeerd aan de Universiteit van Amsterdam. Hij schreef zijn scriptie over hulpverlening in Nederland tijdens de Spaanse Burgeroorlog, met deze scriptie werd een poging ondernomen om de lacune in de geschiedschrijving van dit onderwerp op te vullen. Op het moment is hij werkzaam als docent Geschiedenis. Scriptie: Ver weg maar toch dichtbij. Hulpverlening in Nederland tijdens de Spaanse Burgeroorlog, 1936-1939 (2015).

André Stufkens is sinds 1997 directeur van de Europese Joris Ivens Stichting in Nijmegen. De Ivens stichting heeft sindsdien in 34 landen programma’s en activiteiten opgezet dan wel ondersteund, o.a. een grote filmtour door de VS en Canada. Voor de digitale restauratie van de Ivensfilms en de productie van de Joris Ivens DVDbox ontving de stichting de Il Cinema Ritrovata Best DVD Award. Op de Ivens website zijn ruim 30.000 documenten van het Ivensarchief raadpleegbaar gemaakt. Stufkens is tevens hoofdredacteur van het Joris Ivens Nieuwsmagazine. Daarnaast heeft hij verscheidene boeken over Ivens geschreven. Publicatie: Joris Ivens wereldcineast (2008).

Ulla Langkau Alex studeerde Duitse taal-en letterkunde, geschiedenis, politicologie, philosophie aan de Universiteit van Keulen en aan de Sorbonne in Parijs (hier in plaats van Duitse: Franse taal- en letterkunde). Ze promoveerde 1975 in Keulen tot dr. in de letteren (Dr. phil.) met een proefschrift over voorgeschiedenis en oprichting van een comité van Duitse exilanten in Frankrijk tot voorbereiding van een Duits volksfront (“Volksfront für Deutschland? Vorgeschichte und Gründung des ‘Ausschusses zur Vorbereitung einer deutschen Volksfront‘ in Paris, 1932-1936“ [Frankfurt am Main: Syndikat 1977]).

Ze woont sinds 1966 in Amsterdam en was / is verbonden aan de onderzoeksafdeling van het IISG (Internationaal Instituut voor sociale geschiedenis), sins haar pensionering als „Honorary Fellow”. Hoofdonderzoeksgebieden zijn: Duitse en internationale arbeiders- en sociale bewegingen (1918…); exil in Frankrijk, Nederland, Sweden en USA; antifascisme – volksfront – democratisering van Duitsland en Europa na 1945. Hoofdwerk: Deutsche Volksfront 1932-1939. Zwischen Berlin, Paris, Prag und Moskau” 3 delen (2004/2005).

Tim Scheffe is recent afgestudeerd aan de Research Master Literatuur en onderzocht voor zijn studie verscheidene aspecten van de Spaanse Burgeroorlog. Hij schreef zijn scriptie over de verschillen tussen interviews van Engelse en Nederlandse Spanjestrijders, waarbij hij vooral aandacht had voor de structuur van hun verhaal en de aanwezigheid van trauma. Op het moment is hij in samenwerking met Charlotte Kurzke het manuscript van Spanjestrijder Jan Kurzke en zijn vriendin Kate Mangan aan het redigeren. Scriptie: Hints of Heroism, Traces of Trauma. Comparing the Heroic Tales of English International Brigade Volunteers to the Traumatized Stories of their Dutch Counterparts (2015).

Carlos van Tongeren is als universitair docent Spaanstalige cultuur- en letterkunde werkzaam aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Zijn onderzoek spitst zich toe op de Spaanse cultuur uit de post-Franco periode.

Hanneke Willemse is geschiedkundige, studeerde en promoveerde aan de UvA. Sociale bewegingen in Spanje en vooral het anarchisme zijn haar onderzoeksterrein. Ze maakte een tweetal documentaires, waaronder ‘¡Ni peones, ni Patrones!’ (Geen knechten, geen bazen!) en schreef over de Spaanse Burgeroorlog, het voorspel en de gevolgen in boeken ‘De onvoltooide revolutie. Burgeroorlog in een Spaans dorp‘ en ‘Gedeeld verleden‘ (Pasado compartido) en schreef artikelen over onder meer onderdrukking en verzet tijdens en na Franco, en de gevolgen voor de ‘memoria historica’ de historische herinnering. Ze publiceerde in wetenschappelijke tijdschriften en in het tijdschrift ‘De AS’, waarvan zij tevens mederedacteur is.

 MUZIEK

Het duo Contraviento bestaat sinds 1986. In hun programma’s verwerken ze Latijns Amerikaanse, Spaanse en andere muziek, teksten van Isabel Lipthay en beelden. Ook worden teksten gebruikt van Pablo Neruda, Victor Jara, Mercedes Sosa, Frida Kahlo, de Spaanse Burgeroorlog (Claudia Lahn), 40 jaar Chileense Coup, Woody Guthrie en andere. Ze hebben opgetreden in verschillende Europese en Latijns-Amerikaanse landen.

Ernst Schwarz. Overal bij politieke activiteiten zoals stakingen, demonstraties en festivals is Ernst aanwezig en zorgt met zijn muziek voor een culturele bijdrage. Liederen uit de Spaanse Burgeroorlog is een deel van zijn repertoire. “De verschillende politieke bewegingen hebben ieder hun gedachten en stemmingen in strofen gezet. Waar protest is, zijn ook politieke liederen. Dit toonde het verleden.”

Eric Vaarzon Morel is een Nederlandse flamencogitarist. Hij kreeg op zijn zestiende jaar les van Paco Peña op het 7e Rencontres de la guitare in Frankrijk. Geïnspireerd door dit evenement trok hij op negentienjarige leeftijd naar Spanje waar hij twee jaar woonde en werkte. In de jaren tachtig toerde hij met de Zwitserse groep Flamencos en route door Europa. Als vast lid van de Cuadro Flamenco toerde hij zes jaar langs de Nederlandse concertpodia. Nadat Vaarzon Morel met zijn eigen band Chanela zijn naam als gitarist had gevestigd, werkte hij met uiteenlopende artiesten samen zoals Harry Sacksioni en Jan Akkermans.

Thomas Beijer is een jonge pianist en componist. Hij studeerde Conservatorium van Amsterdam en in 2011 sloot hij zijn Masterstudie af met de hoogste onderscheiding. Thomas geeft sinds zijn tiende jaar recitals in Europa en Azië en als solist speelde hij onder meer pianoconcerten met het Residentie Orkest, Het Brabants Orkest, Amsterdam Sinfonietta en het Nederlands Studenten Orkest. Een speciale affiniteit heeft hij met Spaanse muziek; werken van de componisten Albéniz, Granados en De Falla maken regelmatig deel uit van zijn programma’s. Naast zijn solo-optredens is hij ook actief als componist en gepassioneerd kamermusicus.

Coro Acanto is een vrouwenkoor dat in februari 2009 door dirigente Maite Tife opgericht werd. Het koor bestaat uit 20 koorleden, merendeels Spaanse vrouwen die zich al lang in Nederland hebben gevestigd. Het repertoire omvat zowel de (lichte)klassieke als een speciale aandacht die het koor geeft aan de traditionele muziek van de verschillende regio’s uit Spanje. Coro Acanto treedt regelmatig op bij Culturele evenementen en kerstconcerten. Daarnaast is dit het vierde jaar dat het koor deelneemt aan de jaarlijkse herdenking van de Spaanse Burgeroorlog en de internationale brigades in Amsterdam-Noord.